Het is ieder jaar weer een genot om de gedachtenspinselen van ’s wereld meest succesvolle belegger, Warren Buffet, te lezen. Het begint in februari als de eerste artikelen verschijnen over zijn aanstaande brief aan de aandeelhouders van Berkshire Hathaway.

In een voorbeschouwend artikel in Fortune begint Buffet al met het aanscherpen van de definitie beleggen. Veel mensen beschouwen beleggen als het simpelweg ergens geld in investeren, met de verwachting in de toekomst meer geld terug te krijgen. Nee, de definitie zou moeten zijn het overdragen van koopkracht, met de verwachting om in de toekomst, na aftrek van belastingen, meer koopkracht terug te krijgen.

Hiermee belandt Buffet meteen in de discussie rond de vraag wat risico is. Volgens Buffet is risico niet de volatiliteit van de waarde van de belegging, maar het niet bijhouden van de inflatie.

Zo werden beleggingen in staatsleningen altijd een veilige belegging geacht. Zoals we aan de recente afwaarderingen van soevereine obligaties hebben gezien (Griekenland, Frankrijk, de VS enz.), is er weinig veiligs aan veel van de overvloedig in omloop zijnde staatsleningen. Maar los nog van de vraag of deze staatsleningen ooit worden afbetaald, de belegging als zodanig is onderhevig aan inflatierisico. Sinds 1965 is de koopkracht van de Amerikaanse dollar met 86% gedaald. Met andere woorden, waar men in 1965 nog $ 1 voor betaalde moet men nu $ 7 betalen. Dat is in Nederland niet anders.

Een belegger in obligaties zou sinds 1965 gemiddeld 4,3% hebben moeten verdienen om alleen al de inflatie bij te blijven. Nu lag het gemiddelde rendement van staatspapier met een korte looptijd weliswaar hoger dan die 4,3%, maar dat was dankzij de jaren tachtig. Op dit moment is het rendement fractioneel boven de 0%. Met andere woorden iemand die denk in kort lopende staatsleningen te beleggen omdat ze zo veilig zijn, lijdt gegarandeerd verlies omdat de rente onder de inflatie zit. Dan hebben we het nog niet over de belastingen zoals bij ons de vermogensrendementsheffing.

Zijn angst voor obligaties zet Buffet kracht bij met een uitspraak van Shelby Cullom Davis : “Bonds promoted as offering risk-free returns are now priced to deliver return-free risk” oftewel “obligaties die werden aangeprezen voor hun risicovrije rendement, zijn nu zodanig geprijsd dat ze alleen nog maar een rendementvrij risico kunnen leveren.

In Nederland kwam de inflatie over 2011 uit op 2,3% en inmiddels staat deze op 2,5%. Terwijl de inflatie omhoop kruipt, daalt de rente op staatsleningen verder. Op een Nederlandse staatslening met een looptijd van 5 jaar ontvangt de belegger niet meer dan 1,13% (voor belastingen!). Een duidelijk voorbeeld van een gegarandeerd verlies oftewel een rendementsloos risico.

Al deze beleggingen noemt Buffet de in valuta gedenomineerde beleggingen. Een tweede categorie waar hij moeite mee heeft is de categorie dat niets produceert zoals goud. De belangrijkste reden voor mensen om goud te kopen is de hoop dat over een tijdje anderen er meer voor willen betalen. Het grootste nadeel is echter als je nu een kilo goud koopt, je op ieder tijdstip in de toekomst je nog steeds een kilo hebt. Het produceert niets en het groeit niet, er komt wereldwijd alleen maar goud bij.

De huidige voorraad goud is 170.000 ton en heeft een waarde van circa $ 9.600 miljard. Buffet rekent snel voor dat je voor dat geld al de landbouwgrond in de VS zou kunnen kopen (jaarlijkse omzet van $ 200 miljard) of 16 bedrijven zoals Exxon Mobil (met $ 40 miljard winst per bedrijf).

Het is een mooie vergelijking, want jaar in jaar uit zullen zowel de landbouwgrond als Exxon Mobil opbrengsten en winsten produceren daar waar het goud netjes bewaard blijft in de kluizen van de veelal speculatieve of angstige belegger. Daar komt nog bij dat tegen de huidige goudkoers er jaarlijks voor $ 160 miljard goud gedolven wordt. Met andere woorden de vraag naar goud moet minimaal met $ 160 miljard per jaar groeien om vraag en aanbod in evenwicht te houden.

De derde categorie waar Buffet over schrijft noemt hij de productieve sector, die uit uiteenlopende zaken kan bestaan zoals landbouwgrond maar vooral uit aandelen.  In zijn opmerkingen raakt hij de valutakwestie aan door te stellen dat wat over jaren de valuta ook moge zijn, dollars of schelpjes, mensen zullen altijd bereid zijn een deel van hun loon te betalen voor bijvoorbeeld een flesje coca cola. Het is ook daarom dat productieve vermogensbestanddelen valuta crises, inflatie of onrust kunnen doorstaan.

Michael Toorop, Managing Partner Persist Global Wealth Management

N.B. Een voorbespreking van Buffet zijn aandeelhoudersbrief is gepubliceerd in het blad Fortune van 27 februari 2012