De financiële markten haalden opgelucht adem, toen volslagen onverwachts bleek dat de Federal Reserve het voorzichtig afbouwen van haar maandelijkse $ 85 miljard monetaire steun zal uitstellen. De ruimgeldpolitiek is op het eerste oog goed voor de aandelen en de obligaties. In de Verenigde Staten behaalden sommige indices nieuwe hoogtepunten aller tijden, terwijl ook in Nederland en de rest van Europa de hoogste standen sinds het uitbreken de financiële crisis werden aangetikt. De rente op obligaties daalden weer en uiteraard daalde ook de koers van de dollar.

De vraag is waarom de FED eerst de markt rijp maakt voor een minder ruim monetair beleid, om vervolgens het afbouwen op de lange baan te schuiven. De economische omstandigheden zijn momenteel vergelijkbaar met die van het moment toen de heer Bernanke aankondigde de teugels iets aan te halen. Daar ligt het dus niet aan.

Wellicht heeft de onverklaarbare wijziging iets te maken met de komst van een nieuwe bankpresident, maar waarschijnlijker meer met de mate waarin de rente in de Verenigde Staten begon op te lopen. Sinds het voorjaar liep het rendement op Amerikaanse staatsleningen met een looptijd van 10 jaar op van net iets meer dan 1,5% naar bijna 3%. Nu Bernanke de geldkraan onveranderd open laat, daalt de rente weer gestaag. Deze staat thans op 2,75%.

Met de enorme staatsschulden van de Amerikaanse overheid betekent een rentestijging van 1 of 1,5% een wereld van verschil. Half oktober zal de Verenigde Staten waarschijnlijk weer aan haar plafond van $ 16.700 miljard zitten dat ze aan leningen mag hebben uitstaan. Het congres en het Witte Huis zullen de messen weer slijpen, en de Federal Reserve zal dan graag de kalmte op de financiële markten willen bewaren. Bovendien was de hogere rente ook voelbaar in de Amerikaanse huizenmarkt. Stijgende huizenprijzen staan aan de basis van het consumentenvertrouwen en bepalen ook voor een deel hun bestedingspatroon.

Wanneer de Federal Reserve ook gaat beginnen met gas terug te nemen, de rente zal uiteindelijk weer gaan stijgen. De rendement op 10 jarige leningen zal weer richting een normaal niveau van 4% per jaar gaan. Het ziet er naar uit dat in de komende drie tot vijf jaar de aandelenmarkt het beter zal doen dan de obligatiemarkt. Dat wil niet zeggen dat de aandelenkoersen in een rechte lijn zullen stijgen. Winstnemingen liggen op de loer, en er zijn een paar grote risico’s. Zo kan de rente sterker stijgen dan goed is voor de economie. Snel hogere rentestanden, betekent weinig tijd om aan te passen (voor zowel overheden als producenten en consumenten) en zwaardere lasten. De economische groei kan blijven stagneren en de inflatie kan uit de hand lopen.

Eind oktober is de volgende FED’s beleidscommissievergadering. Het lijkt onwaarschijnlijk dat ze dan plotseling weer van mening zijn veranderd, en in december zal er waarschijnlijk ook niets gebeuren omdat dit de laatste bijeenkomst is onder leiding van Bernanke.

Gecombineerd met het luikende herstel in Europa, verbeterde vooruitzichten in de Emerging Markets is er alle reden om voorlopig positief te blijven op de aandelenmarkt. Desalniettemin moet hopen dat de Federal Reserve zich zal onthouden van onverwachtse bewegingen.