Terwijl de republikeinen en democraten in de VS rollend over straat gaan over de vraag of het schuldenplafond verhoogd moet worden of niet en zo ja welke voorwaarden er aan verbonden moeten worden, komt de deadline steeds dichterbij. De Amerikaanse (federale) staatsschuld is bijna $ 14,5 biljoen, ongeveer gelijk aan hetgeen de Amerikanen gezamenlijk produceerden vorig jaar.

Het is altijd al zo geweest dat het Amerikaanse congres goedkeuring moest verlenen voor het aangaan van Federale schulden. Echter sinds de eerste Wereld Oorlog is de systematiek veranderd van per uitgave naar een schuldenplafond. Door de Tweede Wereld Oorlog werden de regels verder versoepeld, waardoor men aan het eind van WOII op een schuld uitkwam van $ 300 miljard. Het werd vervolgens wat verlaagd en weer een paar keer verhoogd tot dat het in 1962 weer op $ 300 miljard stond. Er volgende een decennialange periode van gestage schuldengroei. Echter onder President Clinton had de Amerikaanse overheid tussen 1998 en 2001 een begrotingsoverschot. Daarna ging het pas goed fout.

Toen Clinton afzwaaide als President had de VS een staatsschuld van $ 5,95 biljoen. Tijdens de Bush periode van 8 jaar groeide dit met $ 4,96 biljoen en het lijkt erop dat Obama zo’n zelfde stijging op zijn naam krijgt in slechts 4 jaar. Niet dat dit allemaal aan hem toe te schrijven is. Per slot van rekening erfde hij twee oorlogen en een financiële crisis.

De patstelling in de Amerikaanse politiek wordt veroorzaakt door ideologische principes en de onwil om een compromis te sluiten. Door de op handen zijnde presidentverkiezingen van volgend jaar zijn de standpunten alleen nog maar verhard. Het geharrewar trekt alleen maar meer aandacht en brengt de vraag in focus of de VS nog wel solvabel genoeg is.

De democraten willen met name de (super-)rijken meer belasting laten betalen en de sociale voorzieningen ontzien, terwijl de republikeinen mordicus (bijna religieus) tegen belastingverhogingen zijn.

Een van de republikeinse kandidaten is Michele Bachmann. Zij is een van de felste tegenstanders van het verhogen van het schuldenplafond. Volgens haar moet de overheid maar eens leren om te gaan met de middelen die ze heeft. Geen nieuwe schulden dus volgens haar. Dat klinkt aardiger dan het is. De Amerikaanse overheid is een scala aan verplichtingen aangegaan. Er moeten bijvoorbeeld nog salarissen en bouwcontracten betaald worden, er worden oorlogen gevoerd enz. Het niet verhogen van het schuldenplafond zoals mevrouw Bachmann wil, betekent niet dat er geen nieuwe verplichtingen meer bijkomen. Ze kunnen alleen niet meer betaald worden.

Als het politieke pokerspel niet tijdig tot een aanvaardbare oplossing komt, hebben de politici meer verspeeld dan de kans om onderling afspraken te maken. De creditrating zal verlaagd worden, waardoor de rente oploopt en dus de staatsuitgaven nog harder stijgen, mensen krijgen niet of niet tijdig betaald enz. Het zal een drama worden.

Overigens is de staatsschuld veel groter dan de $ 14,5 biljoen waar iedereen het over heeft. Zo heeft de staat bijvoorbeeld $ 5 biljoen aan hypotheken gegarandeerd. Daarnaast heeft zij zeer grote verplichtingen op het gebied van de sociale zekerheid, om over de pensioenverplichtingen maar te zwijgen. De Washington Times rekent voor dat de eigenlijke staatsverplichtingen neerkomen op $ 62 biljoen.

In de afgelopen tien jaar heeft het congres (hoofdzakelijk voor de republikeinse President Bush) het schuldenplafond tien keer verhoogd. En nu er een democraat in het Witte Huis zit is de maat dus vol.

Het vorige bloedige gevecht was midden jaren negentig. De strijd ging toen tussen de democratische president Clinton en republikein Newt Gingrich (misschien Presidentskandidaat 2012). De overheid heeft toen tijdelijk allerlei diensten en betalingen van salarissen opgeschort omdat het schuldenplafond niet werd verhoogd. Volgens sommige analisten heeft dit de republikeinen de verkiezingen van 1996 gekost. Volgens de republikeinen heeft dit in 1997 juist geleid tot een sluitende begroting.

Als de geschiedenis zich herhaalt, zien 2012 en 2013 er veelbelovend uit.