Wanneer bedrijven geen goede investeringskansen zien en met exces liquiditeiten zitten, is de keuze beperkt tot geld terug geven aan de aandeelhouders in de vorm van dividend, overnames doen of eigen aandelen inkopen.

Het hoogste percentage dat de 500 bedrijven in de Standard & Poor’s index ooit aan inkoop eigen aandelen hebben besteed was 1,3% van de totale marktkapitalisatie. Dit was in het derde kwartaal van 2007. In het tweede kwartaal van 2011 stond dit percentage alweer op 1% en stijgende. Bij de aanvang van de kredietcrisis in 2007 daalde deze uitgavenpost om vervolgens al acht opeenvolgende kwartalen te stijgen.

Het laatste kwartaal waarvan de data bekend zijn, datedert van het derde kwartaal vorig jaar. Toen spendeerde men twee maal zoveel aan inkoop eigen aandelen, dan aan dividend. Dit is alleen eind 2007 eerder voorgekomen. Alleen al in dat kwartaal autoriseerde het Amerikaanse bedrijfsleven meer dan $ 400 miljard aan inkoop eigen aandelen.

Neem een bedrijf als Exxon Mobil Corp, zij keerden in het derde kwartaal vorig jaar $ 2 miljard uit aan dividend oftewel $ 0,47 per aandeel. Dit komt neer op een dividendrendement van ruim 2%. Maar in hetzelfde kwartaal legden men $ 5,5 miljard neer voor de inkoop eigen aandelen. Sinds 2004 heeft het olieconcern $ 168,5 miljard betaald voor inkoop eigen aandelen.

Het gevolg van deze praktijk is dat de winst per aandeel een vertekend beeld geeft omdat er steeds minder aandelen in omloop zijn. Het verdient dus aanbeveling om niet alleen naar het verloop van de winst per aandeel te kijken, maar ook naar die van de totale winst. Door de inkoop kunnen aandelen soms net een hogere winst per aandeel rapporten dan dat analisten hadden verwacht.

Interessant is ook om te kijken wat insiders zoals directieleden doen met hun aandelen. Verkoopt men, dan wil dat nog niets zeggen over hun vertrouwen in de toekomst. Er kunnen 1001 redenen zijn om de aandelen te verkopen zoals persoonlijke omstandigheden. Indicatiever is het als de directieleden aandelen kopen door bijvoorbeeld hun personeelsopties uit te oefenen. Als de insiders dat gelijktijdig doen met de inkoop eigen aandelen door het bedrijf dan ziet de toekomst er wat vertrouwenwekkender uit.

Uiteraard betekend de inkoop eigen aandelen niet dat de koers op dat moment laag staat. Sterker nog, statisch gezien koopt men eerder op de top dan op de bodem. Het record inkoop dateert dus uit 2007, aan de vooravond van de kredietcrisis. Ook kan het zijn dat een bedrijf slechts eigen aandelen inkoopt om aan verplichtingen ten opzichte van het personeel te voldoen. Zoals dat deze week door Nutreco werd aangekondigd. Zij willen 700.000 eigen aandelen kopen voor circa $ 37 miljoen voor toekomstige stockdividenden en personeelsopties.

Een ander voorbeeld is bijvoorbeeld Wolters Kluwer, die eerder vorig jaar aankondigde voor € 100 miljoen eigen aandelen te willen kopen. Men wil dit betalen uit de sterke kasstroom. Het oogmerk is het belonen van de aandeelhouders. In het verleden heeft Wolters Kluwer om uiteenlopende redenen zich vaker van dit middel bediend.

Uit een studie van McKinsey & Co blijkt dat de impact op de aandelenkoers van dividendbetalingen of inkoop eigen aandelen hetzelfde zijn. Over de afgelopen vijftig jaar hebben bedrijven gemiddeld 60% van hun winsten uitbetaald in de vorm van dividenden of inkoop eigen aandelen. Dertig jaar geleden werd hiervan 90% aan dividenden uitbetaald en nu is dat nog maar 40%. Het grote voordeel van inkoop eigen aandelen is dat bedrijven flexibeler zijn, omdat aandeelhouders wel gaan steigeren als in tijden van tegenspoed het dividend verlaagd zou moeten worden, maar er niets van zeggen als het inkoopprogramma niet wordt uitgebreid of zelfs wordt opgeschort.

Statistisch gezien doen de aandelen van bedrijven die uitbetalen in de vorm van dividend in plaats van inkoop het beter, en bedrijven met een hoog uitbetalingpercentage dividend het allerbeste.

Michael Toorop