Het voor ons onbegrijpelijke fenomeen doet zich in Amerika voor en dat is dat de politici er niet voor terugdeinzen om hun eigen overheid financieel vleugellam te maken uit ideologische overwegingen. Veel beleggers worden zenuwachtig, overwegen in winst te nemen en in de commentaren kun je lezen wat het de Amerikanen per dag of per week gaat kosten. 

Het is alweer 18 jaar geleden dat de Amerikanen zo’n shutdown zichzelf aandeden. Dit was zeker niet de eerste keer, maar vooralsnog wel de langste in aantal dagen. Namelijk 21 dagen. De republikeinen eisten van de toenmalige president Clinton dat hij voor zijn begroting de cijfers van het congres zou gebruiken en niet die van zijn eigen rekenmeesters. Uiteindelijk heeft men een compromis gesloten.

Sinds 1976 is het 17 keer voorgekomen. De langste shutdown was dus 21 dagen en de kortste slechts 1 dag.

Op zich heeft zo’n shutdown weinig impact op de financiële markten, dat wil zeggen als de duur maar beperkt blijft. Wanneer een shutdown 5 dagen of meer duurde, daalde de aandelenindex Standard & Poor’s 500 gemiddeld met 1,4%. Bij een shutdown van 10 dagen of meer was de daling gemiddeld 2,5%.

Tijdens de regeerperiode van oud president Ronald Reagan was een shutdown een bijna jaarlijks terugkerend spektakel. Maar liefst acht keer gebeurde het. Aangezien de shutdowns toen vaak in het weekend vielen en niet langer dan drie dagen duurden, merkten de financiële markten het nauwelijks.

Dit keer kunnen de markten terecht wat nerveuzer zijn. In de eerste plaats heeft de economie te maken met een broos herstel. Een herstel dat alleen maar plaats vindt, omdat de Federal Reserve in historische proporties de economie aan het stimuleren is. Waarschijnlijk zag Fed president Ben Bernanke de bui al hangen toen hij onlangs, volkomen onverwachts, aangekondigde nog niet te zullen beginnen met het afbouwen van de monetaire steun (tapering). Een tweede aandachtspunt is het kredietplafond. Het congres heeft het plafond van wat de overheid mag lenen vastgesteld op $ 16.700 miljard. Dat betekent dat rond het midden van de maand oktober de Amerikaanse staat geen staatsleningen meer kan uitgeven om in haar financieringsbehoeften te kunnen voorzien.

De vorige keer dat de politici met elkaar overhoop lagen over het verhogen van het kredietplafond, heeft dit indirect geleid tot het iets verlagen van de hoogste kredietwaardigheid (AAA status) door een van de kredietwaarderingsbureaus (rating agencies).

Vertrouwen komt te voet en gaat te paard

Gaat het politieke gevecht zich voortslepen, dan zal in ieder geval de dollar iets verder onder druk komen te staan, de rente oplopen en de kredietwaardigheid van de VS weer volop in de schijnwerpers komen. De lagere dollar is weliswaar goed voor de Amerikaanse export, maar een hogere rente maakt de overheidsfinanciën alleen nog maar meer nijpend.

Niet alleen een kleine miljoen ambtenaren zitten nu onbetaald thuis, maar ook allerlei contractanten en toeleveringsbedrijven ervaren de consequenties. Volgens economen kost iedere dag dat de shutdown duurt 0,07% aan economische groei.

Hopelijk zien de politici snel het licht, maar dat lijkt vooralsnog moeilijk omdat de inzet de volksziektenkostenverzekering van President Obama is. Zijn grootste wapenfeit is nu net de nagel aan de republikeinse doodskist.